Cenzura w PRL
Cenzura w PRL miała postać prewencyjna i instytucjonalną. Reprezentował ją Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk z centralą przy ul. Mysiej 5 w Warszawie (stąd urząd cenzury często nazywano po prostu Mysią).
Zadaniem GUPiW było sprawowanie pełnej kontroli nad informacją, życiem kulturalnym i naukowym kraju poprzez odizolowanie społeczeństwa od wszelkich wpływów zewnętrznych, a tym samym zapewnienie monopolu władzy rządzącej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Kontroli poddawano wszystko: publikacje prasowe, książki, filmy, spektakle teatralne, programy telewizyjne, wystawy, działalność naukową, programy badawcze…
Centralizacja ruchu wydawniczego, jego uzależnienie od struktur państwowych, pozwalało, przy pomocy różnych mechanizmów politycznych i ekonomicznych: odgórnego programowania potrzeb czytelniczych, kontroli instytucji wydawniczych i drukarń, sterownia przydziałem papieru, kontroli dostępu do maszyn poligraficznych, zatrzymać każdą publikację. Zdarzało się więc, że GUKPPiW oficjalnie „dopuszczał” niewygodną książkę do druku, po czym, okazywało się, że na jej wydanie nie przydzielił papieru.
Prezentowane w poniższym zestawieniu tematycznym publikacje prezentują całą skalę tego zjawiska. Ukazują mechanizmy kontroli wydawniczej i propagandy, funkcjonujące nie tylko w odniesieniu do literatury pięknej. Pokazują zapiski cenzorów, narracje świadków tamtych wydarzeń, wspomnienia uczestników ruchu wydawniczego PRL, obnażając absurdalny i groźny świat zakazanych książek.
Legenda:
- KSIĄŻKA TRADYCYJNA
- ARTYKUŁ Z CZASOPISMA
- STRONA INTERNETOWA
Bogołębska, Barbara; Woźniak-Łabieniec,
|
Budrowska, Kamila (2009):Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948-1958.
Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
|
||
Dostęp do strony: | Książka w katalogu: | ||
Budrowska, Kamila (2013):Zatrzymane przez cenzurę.
|
Budrowska, Kamila; Woźniak-Łabieniec, Marzena (2012):"Lancetem, a nie maczugą".
Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo (Badania Filologiczne nad Cenzurą PRL, t. 1). |
||
Książka w katalogu: | Książka w katalogu: | ||
Gzella, Grażyna; Gzella, Jacek (2013):"Nie należy dopuszczać do publikacji".
Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. |
Łętowski, Maciej (2010):Gdy lżyliśmy ustrój i godziliśmy w sojusze.
PLublin: Wydawn. KUL. |
||
Książka w katalogu: | Książka w katalogu: | ||
Skorupa, Ewa (2010):Przeskoczyć tę studnię strachu.
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. |
Strzyżewski, Tomasz (2015):Wielka księga cenzury PRL w dokumentach.Warszawa: Wydawnictwo PROHIBITA Paweł Toboła-Pertkiewicz. |
||
Książka w katalogu: | Książka w katalogu: | ||
Gogol, Bogusław (2012):"Fabryka fałszywych tekstów".
Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej; Wydawnictwo Neriton. |
Nowak, Piotr (2012):Cenzura wobec rynku książki. Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu
Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. |
||
Książka w katalogu: | Książka w katalogu: | ||
Romek, Zbigniew. (2010):Cenzura a nauka historyczna
|
Konopska, Beata (2012):
|
||
Książka w katalogu: | Dostęp on-line do artykułu: | ||
Tomasz Mielczarek (2010):Uwarunkowania prawne funkcjonowania cenzury w PRL.w: Rocznik Prasoznawczy 4, s. 29-49[artykuł dostępny on-line w bazie BazHum]
|
Kamińska, Kamila (2014):Koniec cenzury w PRL (1989–1990)w:Studia Medioznawcze, 2014, nr 3 (58), s. 113-131 [artykuł dostępny on-line w bazie CEJSH]
|
||
Dostęp on-line do artykułu: | Dostęp on-line do artykułu: |