Kryzys tożsamości polskiego państwa objawia się syndromem „niedokończonego państwa”, które polega na m.in. mechanicznych cięciach w obszarze inwestycji infrastrukturalnych, obniżaniu standardów szczególnie w sferze stosunków pracy i służby zdrowia. Wszystko to przyczynia się do wygaszania zdolności rozwojowych Polski. Staniszkis zwraca uwagę na fakt, iż kryzys jest uwarunkowany przede wszystkim odmiennością kulturową tego regionu Europy – marginalnym wpływem Imperium Rzymskiego, które ukształtowało tożsamość zachodniej Europy. Prowadzi to do różnic w kulturowej wyobraźni – odmiennie przeżywamy siebie i świat, w którym żyjemy, wykorzystując potencjał tradycji tomistycznej. Aspirujemy jednocześnie do budowania wspólnoty opartej na tradycji myślowej nominalizmu, która ukształtowała Zachód. Przezwyciężenie kryzysu nie może polegać na odrzuceniu własnej tradycji, lecz na lepszym zrozumieniu własnej swoistości poprzez uświadomienie sobie kulturowych różnic, których doświadczamy.