Stare roczniki "Kultury", z których artykuły znajdują się w niniejszej antologii, są uzupełniającym, lecz niezbędnym źródłem informacji o społeczeństwie polskim okresu triumfującego totalitaryzmu, nadziei październikowych, letargu gomułkowskiego i schyłkowego okresu komunizmu. Dorobek "Kultury" przedstawia po dzień dzisiejszy bezcenną wartość, choćby z tego względu, że najbliższy krąg współpracowników Jerzego Giedroycia nie zamknął się w getcie emigracyjnym ani w horyzoncie polskiego zaścianka, lecz - przeciwnie - uważnie obserwował zachodzące przemiany w świecie, stając się świadkiem i komentatorem swej epoki. [...]

Antologia "Kultury" została [...] zawężona do polityczno-społecznych problemów kraju, stąd też tytuł wyboru. W jej skład wchodzą również artykuły omawiające miejsce Polski w Europie, a szczególnie jej stosunki z sąsiadami. Tematycznemu ogranizceniu antologii towarzyszyła cezura czasowa. [...] Mimo, że przez te wszystkie lata cel pisma pozostawał ten sam: szerzenie wolnej myśli i walka o niepodległość i mimo jednorodności kierownictwa - linia redakcyjna ulegała jednak zmianom. Wyznaczała ją sytuacja polityczna, układy emigracyjne, a następnie opozycyjne, zależała ona również od składu najbliższych współpracowników Jerzego Giedroycia.

- ze wstępu: Grażyna Pomian, Między legendą a historią