OKRĄGŁY STÓŁ

Podczas dwumiesięcznych obrad zaledwie dwa razy użyto okrągłego stołu: 6 lutego – podczas posiedzenia inaugurującego i 5 kwietnia – na zamknięcie obrad.

Budowę stołu w październiku 1988 roku powierzono Zakładom Wytwórczym Mebli Artystycznych w Henrykowie. Przy produkcji mebla pracowało od 15 do 20 osób. Jak głosił dowcip, oddający ducha tamtych czasów, średnica stołu była większa niż 8 metrów, ponieważ 7 metrów wynosił rekord świata w pluciu na odległość.
Zamówienie zrealizowano w 20 dni. Mebla nie udało się jednak wykorzystać w planowanym terminie. Rozmowy uniemożliwiła głośno oprotestowywana decyzja rządu Mieczysława Rakowskiego o likwidacji Stoczni Gdańskiej. Stół rozmontowano i zdeponowano w magazynie.

6 lutego 1989 roku przy Krakowskim Przedmieściu w Sali Kolumnowej Pałacu Namiestnikowskiego, dziś zwanego Prezydenckim, naprzeciwko siebie zasiedli Lech Wałęsa i gen. Czesław Kiszczak, a między nimi przedstawiciele stron. Łącznie 58 osób. Na granicy styku obu delegacji z jednej strony posadzono przedstawicieli Kościoła katolickiego i ewangelicko-augsburskiego, a z drugiej mecenasa Władysława Siłę-Nowickiego. Opozycjoniści żartowali: „Nasz jest Siła, ich Nowicki”.

Właściwe negocjacje dotyczące gospodarki i polityki społecznej, reform politycznych i pluralizmu związkowego toczyły się przy tzw. stolikach oraz wielu podstolikach – meblach o znacznie mniejszych gabarytach, strącających dystans między rozmówcami. W negocjacje zaangażowanych było ponad 700 osób.

5 kwietnia podpisano porozumienia, które zapoczątkowały zmianę ustroju w Polsce i dowiodło, że rewolucja może przebiegać w sposób pokojowy i na drodze dialogu.
– Doświadczenie Okrągłego Stołu pokazuje nam, że wspólnotę możemy stworzyć dopiero wówczas, gdy pomimo różnic, które nas dzielą, podejmiemy próbę zbudowania kultury pamięci w oparciu o ważne dla nas wszystkich wydarzenia i symbole – mówi dr Jakub Kufel z Wydziału Myśli Społecznej ECS.

4 i 18 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza przegrała, w czego następstwie powstał pierwszy po II wojnie światowej niekomunistyczny rząd pod przewodnictwem Tadeusza Mazowieckiego. Ruszył proces zmian, które doprowadziły do przywrócenia gospodarki rynkowej i wprowadzeniu w Polsce ustroju demokratycznego.

Okrągły stół okazał się polskim meblem eksportowym. W grudniu 1989 roku do rozmów przy okrągłym stole zasiadł obóz rządowy i opozycja w NRD, a miesiąc później władze Ludowej Republiki Bułgarii i opozycja. W grudniu 2013 roku do okrągłego stołu jedności narodowej zaprosił rodaków prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz.
Tymczasem Polaków ocena obrad przy okrągłym stole wciąż różni.

Przypominamy, że w sali E wystawy stałej ECS prezentujemy historię Okrągłego Stołu, biogramy uczestników i obserwatorów obrad. Można też przysiąść przy okrągłym stole i przez chwilę przenieść się do Pałacu Namiestnikowskiego w Warszawie.


Zapraszamy na spotkania ze świadkami i uczestnikami obrad przy Okrągłym Stole
10 lutego | OKRĄGŁY STÓŁ. Aleksander Hall oprowadza po wystawie stałej ECS
6 lutego | ECS HISTORIA 4: WOKÓŁ OKRĄGŁEGO STOŁU
7 kwietnia | OKRĄGŁY STÓŁ. Zbigniew Bujak oprowadza po wystawie stałej ECS
28 kwietnia | PLAKATY DRUŻYNY LECHA. Jarosław Maciej Goliszewski oprowadza po wystawie stałej ECS