W większości dotychczasowych opracowań poświęconych tematyce emigracyjnej akcentuje się olbrzymi wpływ środowiska skupionego wokół Instytutu oraz dwóch pism wydawanych przed Giedroycia - Kultury i Zeszytów Historycznych - na rozwój powojennej literatury emigracyjnej polskiej myśli politycznej i nauk humanistycznych. Zadaniem niniejszej książki jest szczegółowe przedstawienie stanowiska zajmowanego przez Instytut Literacki i jego licznych współpracowników emigracyjnych i krajowych wobec zmieniającej się sytuacji polityczno-społecznej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Walka o niepodległość narodu polskiego postrzegana była jako podstawowe zadanie emigracji które miano realizować przez podejmowanie odpowiednich działań na arenie międzynarodowej oraz wywieranie wpływu na Polaków mieszkających w kraju i wspieranie rozwoju opozycji antysystemowej zwłaszcza po 1976 r. Szczególnej analizie poddane zostały reakcje redakcji i autorów Kultury na momenty ostrych kryzysów polityczno-społecznych poprzedzonych przeważnie istotną zmianą sytuacji międzynarodowej lub znacznym pogorszeniem warunków życia gospodarczego.

- nota Wydawcy

Mikołaj Tyrchan stawia sobie za cel przedstawienie stanowiska Instytutu Litareckiego założonego przez Jerzego Giedroycia i jego najbliższych współpracowników - emigracyjnych i krajowych wobec przemian społeczno-politycznych zachodzących w Polsce. Rozważania autora mają imponującą podstawę źródłową, którą stanowia teksty drukowane w "Kulturze" i innych wydawnictwach Instytutu Literackiego. Mikołaj Tyrchan sięgnął także do listów, wspomnień, wywiadów tych, którzy stanowili o linii programowej ośrodka paryskiego oraz relacji czołowych uczestników opozycji demokratycznej w Polsce o zróżnicowanej proweniencji ideowej.
Wielką zasługą autora jest analiza i wyjaśnienie programowej i praktycznej ewolucji "Kultury", jaka dokonała się od połowy lat 70. Mikołaj Tyrchan przekonująco pokazał, że zasadnicza zmiana polegała na tym, że głównym adresatem pisma stali się czytelnicy krajowi. Jeszcze silniej niż wcześniej zaznaczyła się zatem służebna rola emigracji wobec kraju.

Prof. dr hab. Rafał Stobiecki

Rozprawa Mikołaja Tyrchana jest opracowaniem znamionującym erudycję, docikliwość badawczą i rzetelność. Cechują ją dar łączenia źródłowej analizy z syntetycznymi uogólnieniami oraz poczucie odpowiedzialności za słowo. Lektura pracy skłania do refleksji nad losami polskimi. Autor trafnie rozpoznaje przełomowe momenty w historii PRL i poddaje je wnikliwym analizom i ocenom, formułowanym na łamach paryskiej "Kultury". Trafny jest wielostronny obra roli, jaką odgrywała "Kultura" wobec demokratycznej opozycji w kraju: jako trybuny opozycji krajowej, jako "bezstronnego moderatora" w licznych dyskusjach programowych toczonych w środowiskach demokratycznych, jako propagatora zachodnich wartości: filozofii liberalizmu, pluralizmu idei, poszanowania praw mniejszości narodowych.

Prof. dr hab. Henryk Olszewski