Kuroń, Jacek (2009):

Autobiografia.
Wiara i wina ; Gwiezdny czas ; Moja zupa ; Spoko! czyli Kwadratura koła.


Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.



Tom jest wydaniem krytycznym czterech najsłynniejszych tekstów autobiograficznych Jacka Kuronia. Teksty uporządkowano zgodnie z chronologią ich ukazywania się.

"Wiara i wina" – opowieść o pierwszych czterdziestu latach życia Kuronia jest „osobistym wykładem dziejów PRL”. Prywatna historia polskiego socjalizmu przedwojennego jest wstępem do rozprawy o pierwszych latach „nowego porządku”, entuzjazmie, a potem rozczarowaniu stalinizmem, nadziejach polskiego października 1956, wreszcie o desperackim poszukiwaniu przestrzeni wolności w Polsce „małej stabilizacji”, które część intelektualistów prowadzi na drogę otwartej opozycji wobec systemu, a samego Kuronia – do więzienia.
 
"Gwiezdny czas" to kontynuacją opowieści o konsekwentnym trwaniu autora przy lewicowych wartościach, w innych okolicznościach i innej formacji politycznej. Demokratyczna opozycja antysystemowa, która pod szyldem KOR, a potem Solidarności budowała zalążki polskiego społeczeństwa obywatelskiego, ukazana jest tu jako realna odpowiedź inteligentów i robotników na patologie społecznego i politycznego życia późnego PRL.
 
"Spoko! Czyli kwadratura koła" i "Moja zupa" – to relacja z okresu schyłku PRL i dramatów początku III RP – wewnętrzny kryzys podziemnej Solidarności, dylematy więźniów politycznych i gwałtowne spory o strategię działania wobec systemu, wreszcie – paradoksy działania dysydentów u władzy i jednocześnie ludzi lewicy jako kreatorów polskiego kapitalizmu.


Cytaty:

"Mogłem mieć wtedy cztery, może pięć lat, bo to było przed wojną. W Teatrze Wielkim we Lwowie wystawiano O dwóch takich, co ukradli księżyc. W pewnym momencie, kiedy czarownik wsadzał Jacka i Placka do worka, zerwałem się i z rykiem ruszyłem na scenę, żeby ich uratować. Pamiętam ten paraliżując strach i taką niesłychaną siłę, żeby go opanować. Krzyczałem, żeby ten strach zagłuszyć w sobie.
(…)
Zacząłem od zdarzenia, które uważam za swoje największe życiowe osiągnięcie. Wszystko, co robiłem potem, jest tylko powtórzeniem tamtego.”
(s. 9)
 
 
„Miałem teraz przeświadczenie, że kiedy władza tak łatwo i jednoznacznie cofnęła się przed robotniczymi protestami, należy to wykorzystać i iść za ciosem. Nie bardzo jednak wiedziałem, jak to zrobić. Wciąż łaziły mi po głowie jakieś listy, petycje. Byłem przekonany, że przyszedł czas natarcia. Nie miałem pomysłu, co robić, ale wiedziałem, że lepiej jest robić coś nie najlepszego niż nic. To jest chyba moje najgłębsze przeświadczenie: nie wolno powiedzieć pas. Jest we mnie taki niepojęty dla samego siebie imperatyw działania.”
(s. 404)
 


Spis treści:
OD REDAKCJI 4
WIARA i WINA 7
Dzieciństwo 7
Pierwszy wybór 9
W ZMP 37
Walterowcy 77
Trzęsienie ziemi 1954-1956 94
Październik 1956 127
Harcerstwo 158
Próba opozycji 191
Więzienie 248
Komandosi 288
Wielkie przewartościowanie – filozofia działania 333
Lewica – prawica. Bóg 355
GWIEZDNY CZAS 399
MOJA ZUPA 653
SPOKO! CZYLI KWADRATURA KOŁA 749
Spis haseł 974